
สรุปจากอินโฟกราฟิกเกี่ยวกับหนังสือ "7 อุปนิสัยของผู้มีประสิทธิผลสูง" (The 7 Habits of Highly Effective People) โดย สตีเฟน อาร์. โควีย์ (Stephen R. Covey):
อินโฟกราฟิกนี้สรุปหลักการสำคัญและอุปนิสัย 7 ประการจากหนังสือขายดีที่มุ่งเน้นบทเรียนอันทรงพลังในการเปลี่ยนแปลงตนเอง โดยมีแนวคิดพื้นฐานดังนี้:
แนวคิดพื้นฐาน:
- การเปลี่ยนแปลงเริ่มต้นที่การรับรู้ (Perceptions): หากต้องการเปลี่ยนสถานการณ์ ต้องเริ่มจากการเปลี่ยนตัวเอง และหากต้องการเปลี่ยนตัวเองอย่างมีประสิทธิผล ต้องเริ่มจากการเปลี่ยนมุมมองหรือการรับรู้ (Perceptions) ของเราก่อน
- กระบวนทัศน์ (Paradigms): คือวิธีที่เรา "มอง" หรือตีความโลก เป็นเหมือนแผนที่ในใจของเรา ซึ่งอาจไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริงของโลก แต่เป็นมุมมองของเราเอง
- หลักการ (Principles): คือกฎธรรมชาติหรือความจริงพื้นฐานที่ไม่สามารถทำลายได้ มีความเป็นสากลและใช้ได้ทั่วไป ต่างจาก "แนวปฏิบัติ" (Practices) ซึ่งอาจเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์
- อุปนิสัย (Habits): เปรียบเหมือนเชือกที่ถักทอขึ้นทีละเส้นทุกวัน จนแข็งแกร่งและยากที่จะทำลาย เป็นจุดร่วมของความรู้ (Knowledge), ทักษะ (Skill) และความปรารถนา (Desire) (ตามแผนภาพวงกลม)
- ความสมดุลของ P/PC (Balance of P/PC): ประสิทธิผล (Effectiveness) ที่แท้จริงเกิดจากความสมดุลระหว่าง P (Production - ผลผลิตหรือผลลัพธ์ที่ต้องการ) และ PC (Production Capability - ความสามารถในการผลิต หรือการดูแลรักษาสิ่งที่สร้างผลผลิตนั้น)
7 อุปนิสัยของผู้มีประสิทธิผลสูง:
-
อุปนิสัยที่ 1: Be Proactive (เป็นฝ่ายเริ่มต้นเชิงรุก):
- หมายถึง การรับผิดชอบต่อชีวิตและการตัดสินใจของตนเอง ไม่ใช่การรอให้สถานการณ์บังคับหรือเป็นฝ่ายตั้งรับ
- วงกลมอิทธิพล (Circle of Influence): คน Proactive จะมุ่งเน้นพลังงานไปที่สิ่งที่ตนเองควบคุมหรือมีอิทธิพลได้
- วงกลมความกังวล (Circle of Concern): คน Reactive (ฝ่ายตั้งรับ) มักจะมุ่งความสนใจไปที่สิ่งที่ตนเองควบคุมไม่ได้ ทำให้รู้สึกไร้อำนาจ
-
อุปนิสัยที่ 2: Begin with the End in Mind (เริ่มต้นโดยมีเป้าหมายในใจ):
- หมายถึง การกำหนดเป้าหมายและทิศทางที่ชัดเจนในชีวิต โดยอิงกับคุณค่า (Values) ที่เรายึดถือ
- พันธกิจส่วนตน (Personal Mission Statement): เขียนวิสัยทัศน์และคุณค่าของตนเองออกมา เพื่อใช้เป็นเกณฑ์ในการตัดสินใจและวัดผลทุกอย่างในชีวิต
- ภาวะผู้นำส่วนบุคคล (Personal Leadership): เปรียบเหมือนคนที่ปีนขึ้นไปบนต้นไม้ที่สูงที่สุดเพื่อสำรวจสถานการณ์และตะโกนบอกว่า "ป่าผิดฝั่ง!" (เพื่อให้แน่ใจว่ากำลังปีนบันไดถูกอัน)
-
อุปนิสัยที่ 3: Put First Things First (ทำสิ่งที่สำคัญก่อน):
- เป็นการนำอุปนิสัยที่ 1 และ 2 มาปฏิบัติจริง คือ การบริหารจัดการตนเอง (Personal Management)
- มุ่งเน้น Quadrant 2: จัดลำดับความสำคัญโดยเน้นสิ่งที่ "สำคัญ" (Important) ไม่ใช่แค่สิ่งที่ "เร่งด่วน" (Urgent) ต้องกล้าปฏิเสธกิจกรรมที่ไม่สำคัญ (Q3, Q4) เพื่อให้มีเวลาทำกิจกรรมใน Quadrant 2 (สำคัญแต่ไม่เร่งด่วน เช่น การวางแผน, การป้องกัน, การสร้างสัมพันธ์)
- การมอบหมายแบบดูแลผลลัพธ์ (Stewardship Delegation): มุ่งเน้นที่ "ผลลัพธ์" (Results) ที่ต้องการ แทนที่จะควบคุม "วิธีการ" (Methods)
-
อุปนิสัยที่ 4: Think Win-Win (คิดแบบ ชนะ-ชนะ):
- ไม่ใช่ "ทางของฉัน" หรือ "ทางของคุณ" แต่เป็น "ทางที่ดีกว่า"
- ในความสัมพันธ์ที่ต้องพึ่งพากัน (Interdependent Realities) ให้มองหาทางออกที่เป็นประโยชน์ร่วมกันทุกฝ่าย (Win/Win) ซึ่งเป็นทางเลือกเดียวที่ยั่งยืนในระยะยาว
- ต้องใช้ทั้ง ความกล้าแสดงออก (Courage) และ การคำนึงถึงผู้อื่น (Consideration)
- ตั้งอยู่บน แนวคิดอุดมสมบูรณ์ (Abundance Mentality): เชื่อว่ามีสิ่งดีๆ หรือทรัพยากรเพียงพอสำหรับทุกคน
-
อุปนิสัยที่ 5: Seek First to Understand, Then to Be Understood (เข้าใจผู้อื่นก่อน แล้วจึงให้ผู้อื่นเข้าใจเรา):
- การฟังอย่างเข้าอกเข้าใจ (Empathic Listening): ตั้งใจฟังเพื่อให้เข้าใจมุมมอง ความคิด และความรู้สึกของอีกฝ่ายอย่างแท้จริง ก่อนที่จะพยายามอธิบายมุมมองของตนเอง
- หลีกเลี่ยงการตอบสนองแบบอัตชีวประวัติ (Autobiographical Responses): คือการพยายามตีความหรือตัดสินคนอื่นจากประสบการณ์ของตัวเองเร็วเกินไป ซึ่งมักทำให้ไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้
-
อุปนิสัยที่ 6: Synergize (ผนึกพลังประสานความต่าง):
- หมายถึง การทำงานร่วมกันที่ทำให้ผลลัพธ์โดยรวมดีกว่าผลรวมของแต่ละส่วน (The whole is greater than the sum of its parts)
- ทางสายกลาง (The Middle Way): หาทางออกที่สูงกว่า หรือดีกว่าจุดยืนเดิมของทั้งสองฝ่าย
- แก่นแท้ของการ Synergy: คือการเห็นคุณค่าของความแตกต่าง (Value Differences), เคารพความเห็นต่าง (Respect Them), สร้างจุดแข็ง (Build on Strengths), และชดเชยจุดอ่อน (Compensate for Weakness)
-
อุปนิสัยที่ 7: Sharpen the Saw (ลับเลื่อยให้คมอยู่เสมอ):
- คือการพัฒนาและฟื้นฟูตนเองอย่างสม่ำเสมอใน 4 มิติ เพื่อรักษาและเพิ่มพูนความสามารถในการผลิต (PC) ของตนเอง:
- กายภาพ (Physical): กินดี, พักผ่อนเพียงพอ, ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- จิตใจ/สติปัญญา (Mental): อ่านหนังสือ, เรียนรู้, วางแผน, เขียน
- จิตวิญญาณ (Spiritual): ทบทวนคุณค่า, ทำสมาธิ, ดื่มด่ำกับวรรณกรรม/ดนตรี, สื่อสารกับธรรมชาติ
- สังคม/อารมณ์ (Social/Emotional): มีปฏิสัมพันธ์และช่วยเหลือผู้อื่นอย่างมีความหมาย
โดยสรุป อินโฟกราฟิกนี้ได้ย่อยหลักการสำคัญจากหนังสือ "7 อุปนิสัยฯ" ออกมาเป็นภาพและข้อความที่เข้าใจง่าย เน้นการเปลี่ยนแปลงจากภายในสู่ภายนอก เริ่มจากการปรับมุมมอง การยึดหลักการ และการฝึกฝนอุปนิสัยทั้ง 7 ประการเพื่อสร้างประสิทธิผลที่ยั่งยืนทั้งในชีวิตส่วนตัวและในความสัมพันธ์กับผู้อื่น